Problematyka pracy elastycznej to obecnie jedna z najistotniejszych kwestii na rynku pracy w Unii Europejskiej oraz palący temat w wielu organizacjach. Bieżące realia ekonomiczno-gospodarcze, dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość oraz rozwój technologii zmuszają wielu pracodawców do zmiany podejścia do pracy elastycznej. Jak wygląda to w praktyce?

Obecnie o pracy elastycznej można mówić w kontekście wielu obszarów. Są to m.in. czas i miejsce pracy oraz forma zatrudnienia. Pracodawcy na całym świecie praktykują różnorodne rozwiązania, biorąc pod uwagę ich korzyści oraz ryzyka.

Praca zdalna

Jednym z najpopularniejszych rozwiązań elastycznych jest praca zdalna. Największy wpływ na jej upowszechnienie niewątpliwie miała pandemia. Przed jej wybuchem, praca w modelu home office była nieprzeciętnym benefitem, z którego mogli korzystać nieliczni pracownicy. W momencie nastania nowej rzeczywistości konieczne jednak było wprowadzenie szybkich zmian do sposobu funkcjonowania firm, które w normalnych okolicznościach mogłyby zająć lata.

Czy zdalny model pracy był zjawiskiem przejściowym, które niebawem będzie zanikać? Jak pokazują obserwacje rynku, w zdecydowanej większości firm, w których wdrożono pracę zdalną podczas pandemii, powrócono już (nawet częściowo) do biur lub sukcesywnie planuje się takie działanie. Nie dla wszystkich specjalistów jest to jednak atrakcyjne rozwiązanie. Jak wynika z badania Hays Poland opisanego na łamach raportu „Rynek pracy 2022. Półroczny przegląd trendów”, największą popularnością wśród pracowników cieszy się model hybrydowy z większą częścią tygodnia przepracowanego zdalnie. Jednak model ten przeważa głównie w dużych firmach z kapitałem zagranicznym, najczęściej w branży IT, sprzedaży oraz marketingu.

Praca stacjonarna jest zaś raczej domeną mniejszych i rodzimych organizacji. Praktykuje się ją głównie w sektorach, w których ze względu na ich charakterystykę praca zdalna jest w dużej mierze niemożliwa (np. ochrona zdrowia) lub które zatrudniają wielu pracowników fizycznych (np. produkcja i inżynieria). W pełni zdalny model pracy najczęściej obserwowany jest z kolei za granicą, gdzie coraz częściej likwiduje się również biura stacjonarne.

Efekty, a nie miejsce pracy

Gotowość części firm do dalszego praktykowania elastycznych modeli pracy wynika z większej otwartości pracodawców. Coraz częściej bowiem biorą pod uwagę efekty, a nie miejsce pełnienia obowiązków. Organizacje zauważyły, że pracownicy mogą być równie produktywni, wykonując swoją pracę poza biurem, na co wpływ mają m.in. ograniczenie czasu dojazdów do pracy czy innowacyjne narzędzia do współpracy online. Nierzadko również ma to pozytywny wpływ na równowagę pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym zatrudnionych oraz ich samopoczucie.

Zachowanie elastycznych modeli pracy ma również swoje korzyści finansowe. Niewątpliwą zaletą jest bowiem obniżenie kosztów nieruchomości, zarządzania obiektami i podróży służbowych.

Ryzyko wynikające z elastyczności pracy

Pomimo korzyści finansowych i zwiększonej produktywności specjalistów pracujących zdalnie lub hybrydowo, elastyczne modele pracy mają również swoją negatywną stronę. Nie są bowiem w stanie zapewnić bezpośrednich relacji międzyludzkich, które nadal okazują się niezastąpione i często niezbędne do jakościowej komunikacji. Ponadto pracownicy i pracodawcy wskazują na słabszy rozwój kompetencji społecznych, problem z organizacją czasu pracy czy koncentracją w warunkach pracy z domu.

Z kolei w firmach, w których praca elastyczna nie jest praktykowana, problemem jest pozyskanie i zatrzymanie pracowników, dla których model zdalny jest tym najbardziej preferowanym.

Przyszłość pracy elastycznej

Wydaje się, że rozwój elastycznych rozwiązań nie ominie rynku pracy i całej branży HR. Ich upowszechnienie będzie wiązać się nie tylko z koniecznością zapewnienia nowoczesnych technologii, ale również zmiany sposobu zarządzania firmami i zmodyfikowania kultury organizacyjnej. Kluczowe będzie również rozwijanie nowych kompetencji u menedżerów i umiejętności cyfrowych u pracowników.

Odrębną kwestią są jednak regulacje prawne, szczególnie w Polsce. Obecnie trwają prace nad projektem ustawy wprowadzającej pracę zdalną do kodeksu pracy. Środowisko pracodawców oczekuje jej formalnego uregulowania, od czego m.in. będzie zależeć przyszłość oraz praktyki towarzyszące pracy elastycznej w naszym kraju.

W szerszym ujęciu zaś, patrząc na globalny rynek pracy, można zaobserwować coraz częstsze poruszanie tematu skracania czasu pracy. Obecnie interesującą kwestią jest model 4-dniowego tygodnia pracy. Pracodawcy testują również takie rozwiązania jak praca w trybie „flex location” czy „workation”. Wciąż są to jednak praktyki mało popularne w Polsce.

Pobierz najnowszy raport Hays Poland. Rynek pracy 2022 | półroczny przegląd trendów.

​​​​​​​

Paulina Kulanek

Manager w Hays Poland
Profil autora na LinkedIn