Zmiana sytuacji ekonomicznej, restrukturyzacja, niespodziewane okoliczności, gwałtowny spadek rentowości firmy – zdarza się, że z tych i innych powodów pracodawcy stają przed wyzwaniem redukcji zatrudnienia w firmie i rozstania z częścią pracowników. Są to okoliczności stresujące dla wszystkich stron, zwłaszcza gdy powodem zwolnienia jest niepewna sytuacja rynkowa, a znalezienie nowej pracy może zająć więcej czasu. Coraz więcej firm stawia w tym momencie na outplacement, czyli wsparcie zwalnianych pracowników w trudnym momencie kariery.

W największym skrócie outplacement to program, w ramach którego pracodawca udziela wsparcia zawodowego tym pracownikom, z którymi musi się rozstać. Celem pomocy jest ułatwienie zwalnianym pracownikom ponownie odnaleźć się na rynku pracy i uzyskać nową posadę. Outplacement najczęściej kierowany jest do członków kadry zarządzającej, menedżerów oraz kluczowych specjalistów. Jednak w dobie dużych niepewności bądź pogarszającej się sytuacji na rynku pracy, średni czas znalezienia zatrudnienia może się znacznie wydłużyć. Najlepsze firmy decydują się więc na większą skalę wspierać takie zmiany w życiu zawodowym pracowników i tym samym łagodzić konsekwencje utraty dotychczasowego zatrudnienia. Programy outplacementowe są znane i realizowane w Polsce od ponad 30 lat, a odsetek firm, które korzystają z takiej możliwości sukcesywnie rośnie.

Doradztwo, rozwój i wsparcie

W ramach wsparcia udzielanego pracownikom znajdującym się w przejściowym okresie kariery, firmy mają do dyspozycji szereg pomocnych narzędzi. To zarówno doradztwo zawodowe i psychologiczne, rozwijanie umiejętności pracowników i aktywne wspieranie w poszukiwaniu ofert pracy, jak również współpraca z agencjami rekrutacyjnymi, a nawet pomoc przy założeniu działalności gospodarczej – jeśli pomysłem pracownika na swoją zawodową przyszłość jest realizacja zleceń „na własny rachunek”. Część firm stara się realizować projekty outpacementu własnymi siłami, korzystając ze wsparcia wewnętrznych działów HR. Pozostałe decydują się na współpracę z profesjonalnymi firmami zewnętrznymi.

Jaki jest cel wdrożenia outplacementu? Może to być zarówno osiągnięcie konkretnego wyniku – w tym przypadku najczęściej jest to znalezienie nowego zatrudnienia – jak również proces, w ramach którego realizowane mają być m.in. określone szkolenia i konsultacje. Jeśli celem jest znalezienie nowej pracy, to dotychczasowy pracodawca koncentruje się na aktywnym wsparciu w poszukiwaniach ofert i ubieganiu się o zatrudnienie – w aplikowaniu, a także uczestnictwie w pocesie rekrutacyjnym. W niektórych przypadkach outplacement jest ukierunkowany na zdobycie nowych kompetencji, które ułatwią pracownikom zmianę ścieżki kariery czy zawodu.

Pamiętajmy przy tym, że do sukcesu niezbędny jest plan oraz kilka etapów pozwalających firmie dobrze zarządzić procesem outplacementu. Potrzebna jest diagnoza sytuacji, opracowanie strategii, przedstawienie planu pracownikom, z którymi firma musi się rozstać, oraz metodyczne wdrożenie założeń. Dobrą praktyką jest późniejsze podsumowanie i ocena procesu.

Łagodne rozstanie

Wdrożenie procesu, w ramach którego firma wspiera zwalnianych pracowników, oznacza dla biznesu szereg korzyści. Objęcie pracowników programem outplacementowym przede wszystkim zmniejsza ich poczucie niesprawiedliwości i rozczarowania. Zwolnione osoby mają poczucie, że dotychczasowy pracodawca autentycznie przejmuje się ich obecną sytuacją zawodową i nie chce – pomimo konieczności podjęcia trudnej decyzji – pozostawić ich samych sobie. Zastosowanie outplacementu sprawia, że firma może skupiać się na swojej podstawowej działalności i zamiast reagować na różne reakcje wynikające z rozżalenia pracowników – podejmować próby poradzenia sobie z trudną sytuacją, będącą powodem podjęciem decyzji o zwolnieniach. Jako przykład korzyści dla firmy może również posłużyć mniejsze prawdopodobieństwo pozwów sądowych.

Objęcie pracowników wsparciem pomaga również zapobiegać przekazywaniu przez te osoby poufnych informacji, a także niepochlebnych opinii o pracodawcy. To z kolei ważny element dla uniknięcia ryzyka pogorszenia wizerunku firmy na rynku pracy. Niezależnie bowiem od bieżącej sytuacji, wypracowana renoma bądź jej brak, zadecydują w przyszłości o możliwości realizacji strategii zatrudnienia.

Łagodne rozstanie z firmą to również wielka korzyść dla zatrudnionych. Przede wszystkim jest to wsparcie w trudnym okresie, pozwalające na szybsze znalezienie nowej pracy. To możliwość spojrzenia na sytuację nie tyle przez pryzmat swoich niedoskonałości, co aktualnej sytuacji rynkowej, na którą nie mają wpływu. Udział w programie outplacementowym daje pracownikom poczucie bycia docenionym i ważnym dla organizacji, z którą często związani byli przez wiele lat. Takie rozwiązanie dobrze wpływa również na pracowników, którzy pozostają w firmie. Jest to dla nich jasny sygnał, że pracodawca nie zostawia swojej załogi w trudnym czasie, ale troszczy się o ich stabilizację i możliwość realizacji zawodowych zobowiązań.

Indywidualnie i grupowo

Wsparcie w zmianie ścieżki kariery może dotyczyć indywidualnych pracowników oraz całych grup. Wariant indywidualny kierowany jest zazwyczaj do kadry zarządzającej, menedżerskiej oraz kluczowych pracowników. Taka osoba może zwykle liczyć na pomoc dedykowanego konsultanta, z którym precyzyjnie określa swoje potrzeby i przygotowuje się do poszukiwania pracy. Czas trwania programu uzależniony jest zarówno od budżetu firmy, indywidualnych potrzeb, jak i obranych celów.

Na co może liczyć pracownik objęty indywidualnym programem outplacementowym? Najczęściej wspólnie z konsultantem dokonuje analizy swoich celów, motywacji, mocnych stron i obszarów wymagających wzmocnienia. Wspólnie wypracowywane są też cele zawodowe – zarówno te w krótkiej, jak i długofalowej perspektywie. Na bazie analiz i określonego profilu zawodowego powstaje CV podkreślające dokonania kandydata oraz strategia poszukiwania pracy. Zewnętrzny ekspert służy pomocą w nauce dopasowania treści dokumentów aplikacyjnych do ogłoszenia, opracowaniu profesjonalnego profilu w biznesowych mediach społecznościowych oraz przygotowaniu do rozmów i sesji assessment center. Często są to również konsultacje z psychologiem oraz reagowanie na pojawiające się wyzwania oraz propozycje. Dla osób mierzących się z koniecznością zmiany pracy po wielu latach przepracowanych u jednego pracodawcy, cenna jest m.in. sesja poświęcona negocjowaniu warunków umowy oraz symulacji rozmowy rekrutacyjnej.

Przebieg programu grupowego jest zwykle nieco inny. Z uwagi na liczbę uczestników są to najczęściej warsztaty z konsultantami kariery oraz – jeśli pozwala na to budżet – jedynie towarzyszące, krótsze, indywidualne spotkania z doradcami. W ramach warsztatów pracownicy określają swoje cele zawodowe i predyspozycje, ale też dotychczasowe osiągnięcia. Poznają skuteczne metody poszukiwania pracy oraz budowania profesjonalnego wizerunku. Przygotowują się do rozmów kwalifikacyjnych i różnych etapów rekrutacji. Zwykle przez cały czas trwania projektu mogą przy tym liczyć na zdalne wsparcie konsultanta, pomocne materiały oraz dostęp do wiedzy rynkowej.

Trudne decyzje

Niestety, w dobie niezwykle dynamicznych zmian na rynku, rozstania z pracownikami bywają nieuniknione. Pracodawcy, któremu zależy jednak na przyciąganiu i zatrudnianiu utalentowanych kandydatów, muszą pozytywnie wyróżniać się również w tak trudnym czasie. Wsparcie pracowników w trudnym dla nich momencie ma same korzyści – dla zatrudnionych, jak i pracodawcy, który wykazał się troską o ich stabilizację.

Outplacement to droga do dobrego wizerunku firmy, a także ograniczenie ryzyka związanego z rozczarowaniem zwalnianych pracowników i podejmowania przez nich nerwowych ruchów. Ponadto współpraca z zewnętrznymi ekspertami kariery, to duży plus. Przede wszystkim dlatego, że uczestnicy programu stają się kandydatami w projektach rekrutacyjnych realizowanych przez taką firmę. Szanse na zalezienie zatrudnienia rosną tym samym kilkukrotnie.

Poszukujesz firmy, która przeprowadzi program outplacementowy? Sprawdź usługi Hays HR Consultancy.

Autor: Jadwiga Miśtak, HRC Manager w Hays Poland